İyi Huylu Prostat Büyümesi

Prostat büyümesi olarak ta bilinen iyi huylu bir hastalıktır. Genelde 50 yaşından itibaren belirtilerini göstermeye başlar ve hayat kalitesini olumsuz yönde etkiler. Yaş arttıkca şıkayetlerin şiddeti de orantılı şekilde artar. Toplumda geniş bir kesimde görülen hastalık iyi huylu bir prostat büyümesi olsa da, ciddi sağlık sorunlarına neden olabileceği için mutlaka tedavi edilmesi gereken bir rahatsızlıktır. 

Belirtileri: 

• sık idrara çıkma
• gece idrar yapmak için uyanma
• ani idrar yapma ihtiyacı
• istemsiz idrar kaçırma
• zayıf akımlı idrar yapma
• çatallı ve dağınık idrar akımı
• kesik kesik idrar yapma
• ıkınarak idrar yapma
• idrar yapmaya başlamadan önce bekleme
• idrar yapmanın çok uzun sürmesi
• mesanenin (idrar torbası) tam boşalmadığı hissi
• işeme sonrası iç çamaşırına istemsiz idrar kaçırma

Tanı nasıl konulur

Tanı genellikle şikayetlere göre konulabilir. Ayrıca işeme testi (Uroflowmetri) yapılması, rezidü idrar bakılması (mesanede idrar birikmesi/tam boşaltamama), USG yapılması, prostat kanserini atlamamak için PSA bakılması, parmakla rektal prostat müayinesi, böbrek fonksiyon testleri ve idrar tahlili bakılmalıdır. Bu tahlil ve müayinelerin sonucunda iyi huylu prostat büyümesi tanısı konulur. 

Bir iyi huylu prostat hastasını tedavi ederken amacımız  nedir? 

• şikayetlerin  azaltılması (İPSS) 
• prostat hacminin küçültülmesi
• maksimum akım hızının artırılması 
• işeme sonrası kalan idrar miktarının azaltılması veya sıfırlanması 
• idrar tıkanıklığının (obstrüksiyon ) düzeltilmesi 
• uzun dönemde bph nın yapacağı komplikasyonların önlenmesi
• uzun dönemde prostat büyümesinin durdurulması 

Tedavi seçenekleri nelerdir:

Medikal tedavi:

Mesane boynu ve prostatik uretrayı genişleterek idrar akımını iyileştiren alfa blokörler prostat büyümesinin tedavisinde sık ve geniş şekilde uygulanan ilaçlardır. Ayrıca 5 alfa reduktaz inhibitörleri ve fosfodiesteraz 5 inhibitörleri adlanan ilaçlar da tedavide uygulanmaktadır. 

Cerrahi tedavi: 

Kapalı ve açık ameliyatlar uygulanabilir
1- Açık prostatektomi: artık çok nadir ve özel durumlarda uygulanmaktadır
2- TURP (transuretral prostat rezeksiyonu) Bipolar ve Monopolar olarak uygulanmaktadır. Genelde bipolar cihazlar daha sık uygulanmaktadır
3- TUVP (transuretral prostat vaporizasyonu)
4- HoLEP holmium lazerle prostat çıkarılması (enukleasyon). Son yıllarda yükselişte olan ve yaygın şekilde uygulanan bir yöntemdir

Prostat Ameliyatı Nedir?

Prostat büyümesinde (BPH) ilaç tedavisine yanıt vermeyen, ilaç tedavisine başlangıçta yanıt veren ancak zamanla ilacın yetersiz hale geldiği ve yan etkileri sebebiyle ilaç kullanamayan hastalara prostat ameliyatıyla tedavi uygulanabilir.
Ayrıca prostat büyümesine bağlı olarak; mesanesinde taşı olan, idrar yolundan tekrarlayan kanamaları olan, sık idrar yolu iltihabı geçiren ve idrarını hiç boşaltamayan hastalarda da prostat ameliyatı ile tedavi planlanmalıdır.Prostat ameliyatı yöntemi belirlemede hastanın yaşı, genel durumu, kullandığı ilaçlar, ek hastalıkları ve prostat büyüklügü dikkate alınır.

Açık Prostatektomi:

Prostat büyüklüğü 100 gr. ve üzeri olan hastalarda, ek olarak mesanede büyük taşı olan hastalarda açık prostat ameliyatı uygulanabilmektedir. Bu ameliyatta hastanın cilt ve cilt altı dokularıyla birlikte idrar torbası da açılır ve parmak yardımıyla prostat çıkarılır.Bu ameliyat esnasında kanama oranları oldukça yüksek olduğundan sıklıkla kan desteği gerekebilmektedir. işlem sonrası hastanın en az 1 hafta sondalı kalması gerekmektedir. Ayrıca hastanede kalış süresi diğer yöntemlere göre daha uzundur.

Monopolar Transüretral Prostat Rezeksiyonu (TUR-P):

Transüretral prostat rezeksiyonu (TUR-P) operasyonunda elektrik enerjisi yardımıyla prostat dokusu içeriden yakılarak küçük parçalar halinde çıkarılır. Bu ameliyatta kanama ihtimali yüksek olduğundan hastanın varsa kullanmak zorunda olduğu kan sulandırıcı (antiagregan-koagulan) ilaçlar 1 hafta önceden kesilir ve ameliyat sonrası en erken 1 hafta sonra yeniden başlanabilir. İşlem sonrası hastanın en az 3-4 gün sondalı kalması gerekmektedir. Bu yöntemde ameliyat sırasında özel sıvı kullanılmaktadır. Bu yüzden bazı durumlarda ameliyat  sonrası TUR-P sendromu, üretra darlığı görüldüğü birçok çalışmada bildirilmiştir.

Bipolar Transüretral Prostat Rezeksiyonu (TUR-P):

Bu ameliyat da kapalı şekilde uygulanmaktadır. Monopolardan verilen enerji şekli farklı olduğundan ameliyat sırasında kullanılan sıvı da izotonikdir (kana benzer). Bu yüzden Monopolar sistemde görülebilen bazı komplikasyonlar burada görülmemektedir. Bu ameliyatta da kanama ihtimali yüksek olduğundan hastanın varsa kullanmak zorunda olduğu kan sulandırıcı (antiagregan-koagulan) ilaçlar 1 hafta önceden kesilir ve ameliyat sonrası en erken 1 hafta sonra yeniden başlanabilir. İşlem sonrası hastanın en az 3-4 gün sondalı kalması gerekmektedir. 

Bipolar tur prostatektomi ameliyatı ne zaman düşünülmelidir?

• bipolar tur prostatektomi, iyi huylu  prostat büyümesi olan, orta veya ağır derecede şikayet skorlu (ıpss) erkeklerin  tedavisinde, tercih edilen tedavi yöntemidir.
• genellikle prostat hacmi 30 gr ve üstü hastalar en uygun adaylardır.
• büyük prostatlarda  bile  rahatlıkla tercih edilebilen  yöntemdir.

Bipolar prostatektominin neden tercih etmeliyim?

• klasik tur prostatektomide  kanama ve ameliyatta kullanılan sıvının yan etkleri (tur sendromu)  ortadan kaldırmak için geliştirilmiş bir yöntemdir.
• kesme ve kanama kontrolü özel bir elektriksel akım kullanılarak yapılır.
• klasik turp’un etkin doku çıkarma özelliği ile lazer prostatektominin güvenli kanama kontrolü avantajlarını bir arada bulunduğu bir yöntemdir.
• işlem sırasında steril su yerine  tuzlu su (izotonik) kullanıldığından tur sendromu dediğimiz olumsuz durum gelişmez. 
• çıkarılan parçaların patolojiye gönderilerek mikroskopik incelenir.

Bipolar prostatektomi ameliyatına nasıl hazırlanılır?

• doktorunuz ameliyata  nasıl hazırlanmanız gerektiği konusunda size detaylı bilgi verecektir.
• ameliyat öncesi  doktorunuz  sizi görüp gerekli testleri planlar.
• varolan diğer kronik hastalıklarınızı ve kullandığınız ilaçlarınızı doktorunuza bildirilmesi gerekir.
• ameliyattan en az 5-7 gün önce özellikle kan sulandırıcı ilaçları kesmeniz gerekebilir. Doktorunuz bu konuda bilgi verecektir.
• anesteziye hazırlık için cerrahi müdahaleden önceki 6 saat boyunca “oruçlu gibi” hiçbir şey yememeli, içmemeli ve sigara kullanmamalısınız.

Ameliyat nasıl yapılır?

• hastaya genel veya belden ( spinal veya epidural ) anestezi verilir.
• önce sistoskop adında kameralı sistemle idrar yolundan girilerek, idrar yolu, prostat ve idrar torbasının içi değerlendirilir.
• hasta içerisindeki görüntüler bir televizyon ekranına aktarılır, tüm operasyon 10-12 kat daha büyütülmüş görüntü eşliğinde yapılır.
• idrar yolundan rezektoskop denilen özel bir alet ile girilerek prostat dokuları çeşitli elektriksel akımlar kullanılarak kesilir.
• elektrik akımı “loop” denilen yarım daire şeklindeki bir tel aracılığıyla dokulara iletilir ve prostat dokusu şeritler halinde kesilerek idrar torbasına itilir.
• belirgin damarsal kanamalar aynı “loop” yardımıyla dağlanarak kontrol edilir.
• ameliyat sırasında sürekli şekilde yıkama sıvısı kullanılması gerekir. İdrar kesesi içerisinde biriken kesilmiş prostat dokuları daha sonra özel vakum sistemiyle dışarıya çıkartılır.
• ameliyat sonrası çıkarılan dokular patolojik incelemeye gönderilir.

Bipolar  tur prostatektomi ameliyatından sonra neler olabilir?

• genellikle cerrahiden 2 veya 3 gün sonra hastaneden taburcu edilirsiniz.
• sonda alındıktan sonra birkaç gün idrarınız kanlı olabilir. İdrar rengi  zamanla açılması beklenmektedir.
• birkaç hafta süren ani sıkışıklık ve idrar yaparken yanma yakınmanız olabilir.

Ameliyattan sonra  dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?

cerrahi müdahaleden sonraki 4-6 hafta boyunca:

• hergün 1-2 litre sıvı, özellikle su içiniz.
• lifli besinler tüketerek kabızlıktan ve ıkınmaktan kaçınınız.
• ağır yük kaldırmayınız
• ağır egzersiz yapmayınız ve bisiklete binmeyiniz
• termal banyolara ve saunaya girmeyiniz daha önce kullandığınız ilaçları doktorunuza danışarak gerekiyorsa başlayınız.
• banyo yapabilirsiniz
• Ameliyat sonrası cinsellik ve dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?
• 4 hafta cinsel ilişkide bulunmayınız.
• bu ameliyattan sonra menin  geri kaçması (retrograd ejakülasyon)  olabilir.
• retrograd ejekülasyon orgazm sırasında meninin üretradan atılmadığı kronik bir durumdur, sağlığa zararı yoktur.
• idrar kesesi içine geri giden meni, ilk idrarla dışarı atılır.

Hangi durumlarda doktoruma ya da hastaneye başvurmalıyım?

• yüksek ateş olması
• idrar yapamama
• şiddetli kanama veya idrar torbası üzerinde ağrı olursa

Prostat Cerrahisinde Lazer yöntemleri:

Ürolojide lazerin kullanılmaya başlaması ile birlikte prostat cerrahisinde de lazer kullanılarak cerrahi operasyonlar yapılmaya başlanmıştır.
Bu yöntemler; Greenlight lazer, fotoselektif prostat vaporizasyonu (PVP); Thulium lazer ile prostat enükleasyonu (ThuLEP), thulium lazer ile prostat rezeksiyonu (TmLRP), diode lazer ile prostat enekülasyonu (DiLEP), diode lazer ile prostat vaporizasyonu (DiLVP), holmium lazer ile prostat rezeksiyonu (HoLRP) ve holmium lazer ile prostat enükleasyonu (HoLEP)’dir.
Bunların içinde öne çıkan ve etkinliğini kanıtlamış olan yöntem HoLEP’dir

HoLEP

HoLEP, idrar kanalından kapalı şekilde girilip holmium lazer kullanılarak prostatın tamamen çıkarılması yöntemidir. Bu yöntem kapalı olarak gerçekleştirilmesine rağmen açık prostat ameliyatına benzer bir metotla prostatın tamamı alınır. 

HoLEP ameliyatı için hangi hastalar uygundur?

Prostat hastalığına cerrahi tedavi düşünülen bütün hastalar HoLEP için uygun aday sayılabilirler. Bu yöntem prostat boyutundan bağımsızdır yani tüm prostat boyutlarında uygulanabilir.

HoLEP ameliyatının avantajları:

1- Elektrik enerjisi kullanılmadığı ve yakılarak kesilmediği için hastalarda ameliyattan sonra daha az yanma hissi olur.
2-  Daha düşük kanama riski
3- Hastanede daha kısa yatış süresi
4- Daha hızlı iyileşme süreci 
5- Daha kısa sonda süresi (24 saat gibi)
6- Erektil disfonksiyon görülmez
7- Prostat dokusu tamamen çıkarıldığı için hastalığın tekrarlama riski olmaz